Những tưởng Zinedine
Zidane có thể cùng đội tuyển Pháp một lần nữa giơ cao cúp vàng vô địch thế
giới. Nếu được như vậy, quả là một cuộc chia tay ngọt ngào cho đời cầu thủ của Zidane.
Nhưng, một chữ nhưng đầy luyến tiếc không chỉ cho bản thân anh, cho đồng đội
anh mà còn cho cả những người yêu bóng đá Pháp trên toàn thế giới. Anh đã chịu
đựng suốt 110 phút với sự đeo bám dai dẳng và cả những trò tiểu xảo của Materazzi
– trung vệ tuyển Italia. Và rồi một giây phút không kiềm chế nổi trước những
lời khiêu khích nặng nề, Zidane đã trả đũa lại bằng một cú húc vào giữa ngực
cầu thủ số 23 này. Vậy là tất cả chấm dứt: thẻ đỏ, đội Pháp mất đi một chuyên gia
đá phạt đền cho loạt đá luân lưu phân định thắng thua và một kết cục buồn cho
cả nước Pháp. Họ đã mất cúp vàng vào tay người Italia. Sau trận đấu, có người
trách ông huấn luyện viên Domenech, giá như ông kiên quyết hơn một chút thay Zidane
trước đó thì mọi việc có thể sẽ có một kết quả khác cho đội tuyển Pháp và tất
nhiên cho cả bản thân Zidane. Nhưng đó cũng chỉ là giá như mà thôi, sự thật vẫn
không thể thay đổi: Zidane bị đuổi khỏi sân trong trận đấu cuối cùng của đời
cầu thủ và tuyển Pháp thất bại.
Đó là chuyện bóng đá, trở lại với
chuyện trong doanh nghiệp.
Có lẽ trong quản trị nhân sự, các nhà quản lý không ít thì nhiều cũng đã có lần rơi vào cảnh tiếc rẻ như ông huấn luyện viên kia. Anh đã không can thiệp ngay hay có những quyết định kịp thời để đến khi sự việc đổ bể rồi, lúc đó chỉ còn tìm cách chữa cháy thôi. Mà đã cháy rồi, thì ít hay nhiều chắc chắn đều có thiệt hại. May mắn thì một vài ngày khắc phục xong, nặng nề mất cả vài tháng, thậm chí có thể cả hàng nửa năm trời với bao công sức và tiền bạc. Nguyên nhân dẫn đến cú húc đầu lịch sử của Zidane là do Materazzi cố tình khiêu khích làm anh không thể kiềm chế nổi. Còn trong doanh nghiệp đa phần các trường hợp đáng tiếc này xuất phát từ những mâu thuẫn trong công việc giữa những cá nhân với nhau. Nếu Sếp không có những can thiệp đúng lúc hoặc đúng cách, những mâu thuẫn này sẽ tích tụ và lớn dần lên và chỉ cần thêm một sự việc, nếu bình thường sẽ là rất nhỏ nhưng khi đó sẽ làm cho mọi việc đổ bể không thể cứu vãn nổi.
Có lẽ trong quản trị nhân sự, các nhà quản lý không ít thì nhiều cũng đã có lần rơi vào cảnh tiếc rẻ như ông huấn luyện viên kia. Anh đã không can thiệp ngay hay có những quyết định kịp thời để đến khi sự việc đổ bể rồi, lúc đó chỉ còn tìm cách chữa cháy thôi. Mà đã cháy rồi, thì ít hay nhiều chắc chắn đều có thiệt hại. May mắn thì một vài ngày khắc phục xong, nặng nề mất cả vài tháng, thậm chí có thể cả hàng nửa năm trời với bao công sức và tiền bạc. Nguyên nhân dẫn đến cú húc đầu lịch sử của Zidane là do Materazzi cố tình khiêu khích làm anh không thể kiềm chế nổi. Còn trong doanh nghiệp đa phần các trường hợp đáng tiếc này xuất phát từ những mâu thuẫn trong công việc giữa những cá nhân với nhau. Nếu Sếp không có những can thiệp đúng lúc hoặc đúng cách, những mâu thuẫn này sẽ tích tụ và lớn dần lên và chỉ cần thêm một sự việc, nếu bình thường sẽ là rất nhỏ nhưng khi đó sẽ làm cho mọi việc đổ bể không thể cứu vãn nổi.
Một chủ doanh nghiệp tâm sự, anh đã từng rơi vào cảnh dở khóc, dở
cười khi chuẩn bị quyết toán thuế thì cô kế toán trưởng nộp đơn xin nghỉ. Sau
này, khi đã vượt qua giai đoạn khó khăn, ngồi bình tâm phân tích lại anh mới
thấy mình đã phạm sai lầm khi không giải quyết mâu thuẫn giữa phòng kinh doanh
và phòng kế toán ngay từ khi nó phát sinh. Mâu thuẫn ban đầu chỉ là hục hặc nhỏ
giữa nhân viên kinh doanh và nhân viên kế toán thanh toán. Bị sức ép chỉ tiêu,
nên đôi lúc nhân viên kinh doanh có những khoản chi hoa hồng lớn hơn quy định
và thiếu chứng từ hợp lệ, bên kế toán thì nhất định không chịu chi khi không đầy
đủ thủ tục. Và cứ như vậy mâu thuẫn từ hai nhân viên chuyển thành mâu thuẫn
giữa hai phòng ban. Xuất phát ban đầu từ công việc, nhưng càng về sau nó càng nhuốm
màu tính cách và quyền lực cá nhân. Cả hai sếp đều không ai muốn chịu “lép vế”
trước mặt nhân viên mình. Và rồi chuyện gì đến phải đến, sau nhiều lần “bị”
phòng kế toán làm khó dễ, phòng kinh doanh quyết tìm dịp “chơi” lại để trả đũa.
Lần đó khi bị mất khách hàng vào tay đối thủ cạnh tranh, giám đốc hỏi lý do, họ
bèn đổ là do phòng kế toán nguyên tắc quá cứng nhắc, không “linh động” nên kinh
doanh không bán được hàng. Vậy là giám đốc nổi nóng và có vài lời lẽ không nhẹ
nhàng với Kế toán trưởng. Và rồi ngay sáng hôm sau anh nhận được đơn xin thôi
việc để trên bàn với thời hạn bàn giao vỏn vẹn chưa đầy 1 tuần. Cô tự ái vì thấy sếp la không đúng, cô nguyên
tắc cũng là chỉ lo cho việc chung của công ty được tốt đẹp mà sếp không hề hiểu
và quan tâm đến phòng kế toán, sếp chỉ quan tâm đến kinh doanh vậy thì để
trưởng phòng kinh doanh tự đi mà quyết toán thuế!
“Nên nhớ rằng, mục tiêu của bất kỳ phòng
ban, cá nhân nào trong tổ chức đều phải phù hợp với mục tiêu chung của công ty
và tất cả mọi điều đi ngược lại hay nguy hại đến mục tiêu chung đều phải được
điều chỉnh ngay.”
Thường trong một công ty, mục đích từng phòng ban có khác nhau, đôi
khi có phần đối nghịch nhau. Kinh doanh chỉ quan tâm đến bán được nhiều hàng, không
chú ý đến chứng từ và công nợ, kế toán lại muốn chứng từ phải đầy đủ, hợp lệ,
quy trình thanh toán, thu tiền phải đơn giản. Sales muốn có nhiều ngân sách cho
khuyến mãi để bán được nhiều hàng ngay, marketing lại muốn dành ngân sách nhiều
hơn cho quảng cáo và đầu tư nhãn hiệu. Sản xuất muốn làm được nhiều hàng để công
nhân có thu nhập cao, bên chất lượng lại muốn kiểm thật chặt cho an toàn, để
không bị khách hàng khiếu nại…Tất cả những mâu thuẫn trong công việc này sẽ
luôn tồn tại trong doanh nghiệp và cũng nhờ chúng mà doanh nghiệp phát triển.
Thế nhưng nếu lãnh đạo không hài hòa, xử lý được các mâu thuẫn công việc này
chúng sẽ chuyển thành các mâu thuẫn cá nhân mang màu sắc ganh đua thể hiện
quyền lực theo kiểu ai mạnh hơn ai hay bộ phận nào cần hơn bộ phận nào... Nếu
để chúng chuyển hóa như vậy thực sự sẽ là một mối nguy cho tổ chức. Nhà lãnh
đạo cần phải có các biện pháp hóa giải ngay. Anh cần nhắc lại mục tiêu chung
của công ty là gì. Nên nhớ rằng, mục tiêu của bất kỳ phòng ban, cá nhân nào
trong tổ chức đều phải phù hợp với mục tiêu chung của công ty và tất cả mọi
điều đi ngược lại hay nguy hại đến mục tiêu chung đều phải được điều chỉnh ngay.
Ngoài ra anh cũng cần tỏ rõ thái độ và quan điểm của mình đối với những hành
động làm tổn hại mục tiêu của công ty, đừng giữ thái độ chung chung không rõ
ràng, dứt khoát theo kiểu thế nào cũng được. Điều này sẽ càng làm cho các mâu
thuẫn cá nhân có điều kiện phát triển.
Một trong những biện pháp
phòng ngừa không để tình trạng phải làm quan tòa phân giải là làm thế nào để tất
cả các bộ phận không chỉ hiểu biết về mục tiêu của công ty, mà còn hiểu biết về
công việc và mục tiêu của nhau để thông cảm và giúp đỡ lẫn nhau cùng hoàn thành
nhiệm vụ. Hãy tận dụng mọi lúc mọi nơi để mọi người thấm nhuần mục tiêu của
công ty. Không phải là ngẫu nhiên mà một trong những yêu cầu đầu tiên của Hệ
thống quản lý chất lượng ISO 9001 là mục
tiêu chất lượng của các phòng ban phải nhất quán với mục tiêu chung của toàn công
ty và mục tiêu chung này phải được phổ biến đến từng thành viên trong công ty.
Hãy tạo điều kiện cho các phòng ban trong công ty giao lưu, hiểu biết về công
việc của nhau, hiểu về cả những thuận lợi lẫn những khó khăn của nhau. Thực tế
cho thấy, ở một tập thể có sự gắn kết và chia sẻ cao giữa các phòng ban trong
công ty thì tính hợp tác sẽ tăng lên, sẽ có ít đi những mâu thuẫn mang màu sắc
cá nhân.
Biết là không dễ, nhưng cũng vì không dễ nên hãy cố gắng và kiên trì
thực hiện. Và nếu có phát sinh hãy can thiệp đúng lúc và đúng cách, chứ đừng để
cảnh phải nhìn cúp vàng lọt vào tay người khác rồi mới tiếc rằng đã không cho Zidane
ra nghỉ trước khi đá hiệp phụ như ông huấn luyện viên Domenech.
Nguyễn Tân Kỷ
Báo Nhà quản lý - T09/2006